Χρώματα επικαλύψεων και μελάνες.

Α. Βαλαβάνη, Μ. Φλώρου, Μ. Χατζημιχαηλίδου

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Η μαζική παραγωγή και χρήση συνθετικών χρωμάτων προκαλεί σημαντικά περιβαλλοντικά προβλήματα. Επιχειρήθηκε η ταξινόμηση και μελέτη των χρωμάτων αλλά και ο εντοπισμός των επιβλαβών συνεπειών της χρήσης τους στον άνθρωπο και στο περιβάλλον. Η πράσινη προσέγγιση του θέματος αφορούσε στην εύρεση εναλλακτικών λύσεων σε στάδια παραγωγής, εφαρμογής και διάθεσης των αποβλήτων των βιομηχανιών χρωμάτων και βαφών.

Οι προτεινόμενες Πράσινες λύσεις προωθούν αντί των εν χρήση επικινδύνων οργανικών διαλυτών τον προπιονικό εστέρα του μεθυλαιθέρα της προπυλενογλυκόλης (propylene glycol methyl ether propionate, PMP) και τον οξικό εστέρα της tert-βουτυλαλκοόλης (tertiary butyl acetate, TBAc^TM), τα υδατογενή χρώματα και τις βαφές σε μορφή σκόνης, που δεν περιέχουν διαλύτη. Αντί των συνήθων χρωστικών με βαρέα μέταλλα, προτείνονται χρώματα βασισμένα σε ενώσεις του υτρίου ή σε νανοελάσματα αργιλίου, καθώς και χρώματα που περιέχουν λανθανίδες. Για το διοξείδιο του τιτανίου, εναλλακτικές λύσεις είναι το blanc fixe, το λιθόπονο και ο σαχτόλιθος. Στον τομέα των συγκολλητικών προτείνεται η δις-αλδιμινική ρητίνη και τα συνδετικά σογιελαίου.

ΠΕΡΙEXOMENA

1. Εισαγωγή: Η αίσθηση του χρώματος, Σχέση χρώματος και δομής, Κατάταξη των χρωμάτων 1, Συστατικά των χρωμάτων, Πράσινη Χημεία, Οι δώδεκα αρχές της πράσινης χημείας.

2. Διαλύτες: Μείωση του στρώματος του όζοντος, Διαλύτες που μειώνουν το όζον, Εναλλακτικές λύσεις, Επιλογή της καλύτερης εναλλακτικής λύσης, Χαρακτηριστικά γνωρίσματα των εναλλακτικών διαλυτών, Κατηγορίες υποκατάστατων  των διαλυτών, Εφαρμογή των νομοθετικών μέτρων, Προτεινόμενες λύσεις, Ποσοστό εξάτμισης, Ιδιότητες διαλυτών, Αναλογίες συστατικών επιστρωμάτων.

3. Υδατογενή χρώματα: Πλεονεκτήματα για την αποφυγή ρύπανσης, Πως λειτουργούν; Είδη υδατογενών χρωμάτων, Μέθοδοι εφαρμογής, Εφαρμογές, Νέες τεχνολογίες, Πλεονεκτήματα, Περιορισμοί.

4. Επικαλυπτικά σκόνης: Πλεονεκτήματα για την αποφυγή ρύπανσης, Πως λειτουργούν; Λειτουργικά χαρακτηριστικά, Μέθοδοι εφαρμογής, Η διαδικασία της “σκλήρυνσης”, Εξοπλισμός επικαλυπτικών σκόνης, Εφαρμογές, Πλεονεκτήματα, Περιορισμοί.

5. Χρωστικές: Χρώματα χωρίς βαρέα μέταλλα, Λανθανίδες, Διοξείδιο του τιτανίου (TiO₂), Η αλληλεπίδραση των χρωστικών ουσιών με το φως, Blanc fixe ( θειικό βάριο), Λιθόπονο, Σαχτόλιθος, Χρώματα νανοελασμάτων.

6. Συνδετικά ή συγκολλητικά: Δις-αλδιμινική ρητίνη, Περιβαλλοντικά οφέλη των δις-αλδιμινικών ρητινών, Σογιέλαιο, Πλεονεκτήματα, Εφαρμογές.

7. Δραστικά διαλυτικά: Πλεονεκτήματα για την αποφυγή ρύπανσης, Πως λειτουργούν;

8. Παράρτημα: Γλωσσάριο, Οικονομικές και πολιτικές εκτιμήσεις αναφορικά προς τους διαλύτες, Φυσικές ιδιότητες διαλυτών, Υποκατάστατα του CFC-113, Τάσεις στη ζήτηση των διαλυτών, Σύγκριση ιξώδους ρητίνης σε διάφορους διαλύτες με συγκεκριμένες ποσότητες στερεών, Αναλογία VOCs, Περίληψη των ιδιοτήτων των ρητινών στα επικαλυπτικά σκόνης, Επικαλυπτικά σκόνης, τρόποι εφαρμογής τους, Ηλεκτροστατικός ψεκασμός, Ψεκασμός τριβοφόρτισης, Μέθοδος ρευστοποιημένου στρώματος, Πιστόλια ψεκασμού, Χρώματα λανθανίδων, Διάλυμα πρασεοδυμίου (Pr⁴⁺) και τερβίου (Tb⁴⁺) σε CeO₂ , Οξείδιο του νεοδυμίου (Nd₂O₃), Διάλυμα χρωμίου (Cr⁴⁺) σε διάλυμα τετραγωνικού υτρίου-αλουμινίου (Y₃Al₅O₁₂), Κλίμακα σκληρότητας Mohs, Αντικατάσταση του διοξειδίου του τιτανίου με λιθόπονο σε βαφές γαλακτώματος, Οικονομικά πλεονεκτήματα του σαχτόλιθου έναντι του διοξειδίου του τιτανίου.

9. Βιβλιογραφία

Για το πλήρες κείμενο πατήστε το παρακάτω εικονίδιο.